Kanola ve Kolza Arasındaki Fark Nedir?
Kanola ve kolza bitkileri arasında sıkça karıştırılan önemli farklar vardır. İkisi de aynı bitki ailesinden, yani turpgillerden (Brassicaceae) gelir, ancak aralarındaki temel farklar genetik modifikasyon ve içerik özelliklerinden kaynaklanmaktadır.
Kolza (Brassica napus) Nedir?
Kolza bitkisi, Brassica napus türüne ait bir yağ bitkisidir ve Avrupa ile Asya kökenli olup uzun yıllardır tarımı yapılan bir bitkidir. Kolza bitkisi sarı çiçeklere sahip olup, tohumları yağ üretiminde kullanılır. Ancak kolza yağı doğrudan tüketim için uygun değildir çünkü yüksek seviyelerde erüsik asit ve glukozinolat içerir.
- Erüsik Asit: Kolza yağı, insan sağlığı için zararlı olduğu bilinen yüksek düzeyde erüsik asit içerir. Erüsik asidin büyük miktarlarda tüketilmesi, kalp üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir.
- Glukozinolat: Kolza tohumları ayrıca glukozinolat adlı bileşenler içerir. Bu maddeler, hayvan yemlerinde kullanıldığında hayvanların büyüme hızını olumsuz etkileyebilir.
Kanola (Canola) Nedir?
Kanola, kolza bitkisinden elde edilen bir yağ bitkisidir, ancak aralarındaki temel fark, kanolanın insan tüketimi için daha uygun hale getirilmiş olmasıdır. Kanola bitkisi, 1970’lerde Kanada’da genetik seçilim yoluyla geliştirilmiştir. “Canola” ismi, “Canadian Oil, Low Acid” (Kanada Yağı, Düşük Asit) ifadesinden türetilmiştir. Bu bitki, kolzaya kıyasla çok daha düşük erüsik asit seviyelerine sahiptir ve glukozinolat oranı da azaltılmıştır.
- Erüsik Asit Seviyesi: Kanola yağındaki erüsik asit oranı %2’nin altına indirilmiştir, bu da onu insan tüketimi için güvenli hale getirmiştir.
- Glukozinolat Seviyesi: Glukozinolat seviyeleri de kanolada minimum düzeydedir, bu yüzden hayvan yemlerinde de güvenle kullanılabilir.
Kanola ve Kolza Arasındaki Fark Nedir?
- Genetik Modifikasyon: Kolza bitkisi, doğal haliyle yüksek oranda erüsik asit içerirken, kanola bitkisi, selektif yetiştirme ve genetik modifikasyon yoluyla daha düşük erüsik asit ve glukozinolat içeriğiyle geliştirilmiştir. Kanola, kolzadan türetilmiş bir bitkidir.
- Erüsik Asit İçeriği: Kolza bitkisinin yağında erüsik asit oranı yüksektir (%50’ye kadar), bu da kalp sağlığı üzerinde olumsuz etkiler yaratabilir. Kanola yağında ise bu oran %2’nin altındadır ve bu yağın insanlar için güvenli kabul edilmesini sağlar.
- Kullanım Alanları:
- Kolza: Kolza yağı daha çok endüstriyel kullanımlar için uygundur (biyodizel üretimi, sabun yapımı). İnsan tüketimi için uygun olmadığı gibi hayvan yemi olarak da sınırlı kullanıma sahiptir.
- Kanola: Kanola yağı ise düşük doymuş yağ içeriği ve yüksek omega-3 yağ asitleri oranıyla yemeklik yağ olarak yaygın şekilde kullanılır. Ayrıca margarin, salata sosları, bebek mamaları gibi gıda ürünlerinde yer alır. Hayvan yemi olarak da daha güvenlidir.
- Lezzet ve Koku: Kolza yağı, içerdiği bileşenler nedeniyle daha keskin bir tada ve kokuya sahiptir, bu da onu yemeklerde kullanıma uygun hale getirmez. Kanola yağı ise daha hafif ve nötr bir tada sahiptir, bu yüzden yemek pişirmede ve kızartmalarda tercih edilir.
Kanola Yağının Sağlık Üzerindeki Etkileri
Kanola yağı, düşük doymuş yağ içeriği ve omega-3 yağ asitleri açısından zengin olması nedeniyle kalp sağlığı için faydalı kabul edilir. Ayrıca, kolesterol seviyelerini dengelemeye yardımcı olabilir. Kanola yağı aynı zamanda E vitamini içerir, bu da antioksidan özellikler sunarak hücreleri serbest radikallerin zararlı etkilerinden korur.
- Kalp Sağlığı: Düşük doymuş yağ oranı sayesinde LDL (kötü kolesterol) seviyelerini düşürebilir ve kalp hastalığı riskini azaltabilir.
- Omega-3 Yağ Asitleri: Kanola yağı, omega-3 yağ asitleri açısından zengin olduğu için iltihapla mücadelede ve beyin sağlığını desteklemede etkili olabilir.
- E Vitamini Kaynağı: Yüksek E vitamini içeriği cilt sağlığına katkıda bulunur ve yaşlanma karşıtı etkiler sağlar.
Kolza ve Kanola Yağının Endüstriyel Kullanımları
Kolza yağı genellikle endüstriyel ürünlerde, özellikle biyodizel üretiminde kullanılır. Sabun yapımı ve çeşitli kimyasal ürünlerde de kolza yağı tercih edilir. Kanola yağı ise daha çok gıda endüstrisinde tercih edilmesine rağmen, biyodizel üretiminde de kullanılabilir.