Bazı kumaşlar, giyim, mobilya ve ev eşyalarında kullanılan, sağlığınıza ve çevreye zararlı olabilecek toksik kimyasallar içerebilir. İşte en kötü ve sağlıksız toksik kumaşlar Ve yerine tercih edilebilecek daha sağlıklı alternatifler:
1. Polyester
- Neden Toksik: Polyester, petrol bazlı sentetik bir kumaştır. Formaldehit gibi zararlı kimyasallarla işlenir ve zamanla uçucu organik bileşikler (VOC’ler) salgılayabilir. Ayrıca, polyester biyolojik olarak parçalanmaz ve okyanuslara ve su kaynaklarına ulaşan mikroplastikler salar.
- Yerine Ne Tercih Edilmeli: Organik pamuk, kenevir veya bambu gibi doğal lifleri tercih edin. Bu kumaşlar daha nefes alabilir, çevre dostudur, doğal olarak biyolojik olarak parçalanır ve mikroplastik salmazlar.
2. Naylon
- Neden Toksik: Naylon, petrol bazlı bir sentetik kumaştır. Üretim süreci enerji yoğundur ve küresel ısınmaya katkıda bulunan güçlü sera gazları olan azot oksitleri salmaktadır. Naylon ayrıca cildi ve solunum sistemini tahriş edebilecek kimyasal kaplamalarla işlenir.
- Yerine Ne Tercih Edilmeli: Geri dönüştürülmüş naylon veya daha doğal bir alternatif olan organik yün kullanmayı düşünebilirsiniz.
3. Akrilik
- Neden Toksik: Akrilik elyaf, bilinen bir kanserojen olan akrilonitrilden yapılır. Akrilik kumaşlar ayrıca plastik parçacıklar salabilir, bu da çevre kirliliğine katkıda bulunur.
- Yerine Ne Tercih Edilmeli: Alpaka yünü, organik pamuk veya kenevir gibi alternatifler kullanın. Bu doğal lifler sıcaklık sağlar ve kimyasallar içermez.
4. Rayon (Viskon)
- Neden Toksik: Rayon, doğal kaynaklardan (örneğin, odun hamuru) elde edilmesine rağmen, karbon disülfür gibi zararlı kimyasallarla yoğun bir şekilde işlenir. Rayon üretimi su yoğundur ve ormansızlaşmaya katkıda bulunur.
- Yerine Ne Tercih Edilmeli: Daha çevre dostu bir lif olan Tencel (Lyocell)’i tercih edin. Bu lif, su ve kimyasalları geri dönüştüren kapalı devre bir süreçle sürdürülebilir kaynaklı odun hamurundan yapılır. Ayrıca organik bambu da iyi bir alternatiftir.
5. PVC (Polivinil Klorür)
- Neden Toksik: PVC, vinil klorür ile yapılan en toksik kumaşlardan biridir. PVC, insan kanserojeni olarak bilinir ve ftalatlar gibi endokrin bozucu kimyasallar yayabilir. PVC genellikle suni deri ve su geçirmez kumaşlarda kullanılır.
- Yerine Ne Tercih Edilmeli: Doğal deri (etik kaynaklardan elde edilen) veya mantar derisi ve ananas yaprak liflerinden yapılan yenilikçi bir malzeme olan Piñatex‘i tercih edin.
6. Spandeks (Likra/Elastan)
- Neden Toksik: Spandeks, üretim sırasında toksik kimyasallar (diizosiyanatlar gibi) salan plastik türevi bir lif olan poliüretandan yapılmıştır. Biyolojik olarak parçalanamaz ve yıkama sırasında mikroplastik salar.
- Yerine Ne Tercih Edilmeli: Organik pamuk ile doğal esneme sağlayan kumaşlar, kenevir karışımlı kumaşlar veya daha az zararlı bir alternatif olarak geri dönüştürülmüş spandeks arayın.
7. Geleneksel Pamuk
- Neden Toksik: Pamuk doğal bir lif olmasına rağmen, geleneksel olarak yetiştirilen pamuk en fazla kimyasal işlem gören ürünlerden biridir. Yoğun şekilde pestisitler, sentetik gübreler ve kimyasal boyalar kullanılır, bu da çevreye ve işçilere zarar verebilir. Geleneksel pamuk işlemi formaldehit gibi toksik kimyasalları da içerir.
- Yerine Ne Tercih Edilmeli: Organik pamuk kullanın. Bu pamuk zararlı pestisitler ve kimyasallar kullanılmadan yetiştirilir. GOTS (Küresel Organik Tekstil Standardı) gibi sertifikalara sahip kumaşları tercih edin.
Daha Sağlıklı ve Sürdürülebilir Kumaş Seçimi için Genel İpuçları:
- Organik ve Doğal Lifler Tercih Edin: Organik pamuk, kenevir, bambu, keten ve yün genellikle daha güvenlidir ve çevre dostudur.
- Sertifikaları Kontrol Edin: Kumaşın zararlı kimyasallardan arındırıldığını garanti eden GOTS, OEKO-TEX veya Bluesign gibi sertifikalara dikkat edin.
- Geri Dönüştürülmüş Kumaşlar: Geri dönüştürülmüş malzemelerden yapılan kumaşlar, atıkları azaltmaya ve enerji kullanımını düşürmeye yardımcı olur.
- Zararlı Kaplamalardan Kaçının: Alev geciktirici, kırışık önleyici veya su geçirmez kaplamalar gibi kimyasallarla işlenmiş kumaşlardan uzak durun, çünkü bunlar genellikle toksinler içerir.
- Biyolojik Olarak Parçalanabilir Kumaşlar Seçin: Organik pamuk, yün veya kenevir gibi doğal olarak parçalanabilen kumaşları tercih edin.
