Fitokimyasallar, bitkilerde doğal olarak bulunan kimyasal bileşiklerdir. Bitkilerde bulunan bu bileşikler, bitkilerin büyüme, gelişme, savunma ve iletişim gibi biyokimyasal süreçlerini düzenler. Ayrıca, bitkilerin renk, koku ve tadını da belirlerler. Fitokimyasallar, bitkilerin yapraklarında, köklerinde, çiçeklerinde, meyvelerinde, tohumlarında ve diğer bitkisel dokularda bulunabilir.
Fitokimyasallar Nelerdir?
Fitokimyasalların çeşitli türleri vardır ve her biri farklı biyolojik etkilere sahip olabilir. Bazı yaygın fitokimyasal türleri şunlardır:
- Flavonoidler: Antioksidan özelliklere sahip olan flavonoidler, meyve ve sebzelerde sıkça bulunur. Örnek olarak, quercetin, kaempferol ve kateşin verilebilir.
- Karotenoidler: Bitkilerde renk pigmentlerini oluşturan karotenoidler, antioksidan etkilere sahiptir. Örnek olarak, beta-karoten, likopen ve lutein sayılabilir.
- İzoflavonlar: Baklagiller gibi bitkilerde bulunan izoflavonlar, hormonal dengenin düzenlenmesinde rol oynar. Örneğin, soyadan elde edilen genistein izoflavonu.
- Glukosinolatlar: Lahana, brokoli ve turp gibi brassica (turpgiller) familyasındaki bitkilerde bulunan glukosinolatlar, sağlık faydalarına sahip olabilir.
- Fenolik asitler: Kahve, çay, meyve ve sebzelerde yaygın olarak bulunan fenolik asitler, antioksidan ve anti-enflamatuar etkilere sahip olabilir.
Bu sadece bazı yaygın fitokimyasal türleridir ve bitkilerde çok daha fazla çeşitlilik bulunabilir. Fitokimyasalların insan sağlığı üzerinde bir dizi olumlu etkisi olduğu gösterilmiştir, örneğin antioksidan, anti-enflamatuar ve kanser önleyici özelliklere sahip olabilirler.
Fitokimyasalların Sınıflandırılması
Fitokimyasallar, çeşitli sınıflandırma kriterlerine göre farklı gruplara ayrılabilir. İşte yaygın olarak kullanılan bazı sınıflandırma yöntemleri:
- Kimyasal yapıya göre sınıflandırma:
- Flavonoidler: Flavonlar, flavonoller, flavanonlar, flavonolignanlar gibi alt gruplara ayrılabilir.
- Fenolik asitler: Benzoik asitler, kumarsilik asitler, hidroksisinnamik asitler gibi alt gruplara ayrılabilir.
- Terpenoidler: Monoterpenoidler, sesquiterpenoidler, diterpenoidler, triterpenoidler gibi alt gruplara ayrılabilir.
- Alkaloidler: Alifatik alkaloidler, aromatik alkaloidler, steroidal alkaloidler gibi alt gruplara ayrılabilir.
- Biyogenetik kökene göre sınıflandırma:
- İzoprenoidler: İzoprenoid yapısından türeyen terpenoidler ve steroller gibi bileşikleri içerir.
- Fenilpropanoidler: Fenilalanin ve tirozin amino asitlerinden türeyen fenolik asitler, lignanlar, flavonoidler gibi bileşikleri içerir.
- Alkaloidler: Amino asitlerden türeyen alkaloidleri içerir.
- İşlevsel sınıflandırma:
- Antioksidanlar: Flavonoidler, karotenoidler, fenolik asitler gibi bileşikler antioksidan aktiviteye sahiptir.
- Anti-enflamatuarlar: Curcumin, resveratrol gibi bileşikler anti-enflamatuar etkilere sahip olabilir.
- Kanser önleyiciler: İzoflavonlar, glukosinolatlar gibi bileşikler kanser önlemede etkili olabilir.
Bu sınıflandırmalar fitokimyasalları belirli kriterlere göre gruplandırmak için kullanılabilir, ancak bazı fitokimyasallar birden fazla sınıflandırmaya dahil olabilir, çünkü yapısal olarak benzer özelliklere sahip olabilirler. Ayrıca, yeni fitokimyasallar keşfedildikçe ve araştırmalar ilerledikçe, sınıflandırma yöntemleri de güncellenmektedir.
Bilgilendirici makalelerimizden, güncel ürün ve fiyat listelerimizden, kampanyalarımızdan haberdar olmak için bültenimize abone olabilir ve instagram sayfamızı takip edebilirsiniz.
Diğer Blog Yazılarımıza Göz Atın!
Sığla Yağı Yabani Kekik İç Pikan Cevizi Günlük Reçinesi Yerel Tohumlar Tahin Susam Ezmesi Günlük Buhuru Enerji Temizliği Gökova Susamı Kantaron Yağı Adaçayı Üzerlik Tohumu
